Filipe VI protagoniza este xoves a tradicional mensaxe de Noiteboa, o sétimo do seu reinado, que vén marcado pola controversia do rei Xoán Carlos e as investigacións que mantén abertas sobre el a Fiscalía do Tribunal Supremo sobre o diñeiro oculto no estranxeiro.

É o discurso de máis relevancia que o rei pronuncia durante o ano e que, nesta ocasión, cobrou especial expectación por ver se fai unha referencia expresa ao seu pai tras o debate político xerado nos últimos días e as esixencias de Unidas Podemos para que condene as súas presuntas irregularidades.

O Palacio da Zarzuela non deu ningunha pista sobre o contido, aínda que o Goberno, que revisa o texto redactado polo monarca, anticipou que será unha mensaxe de "rigor e tranquilidade".

As palabras dalgúns membros do Executivo tratando de influír no discurso -de forma sutil os socialistas e máis directa os de Unidas Podemos- comezaron tan pronto se despexou outra incógnita que poñía presión sobre a mensaxe: a posibilidade de que o rei Xoán Carlos regresase a España polo Nadal.

O rei Xoán Carlos seguirá o discurso desde os Emiratos Árabes Unidos, onde permanece desde o pasado 3 de agosto, cando decidiu trasladarse fóra de España pola polémica sobre o seu caso.

A perspectiva da súa volta a España púxose sobre a mesa a principios de decembro, cando se coñeceu que regularizara unha débeda tributaria por importe de 678.393,72 euros correspondentes a exercicios fiscais posteriores á súa abdicación en 2014, é dicir, unha vez perdida a súa inmunidade como xefe do Estado.

O pasado día 17 o rei Xoán Carlos fixo saber que non ía pasar o Nadal en España e atribuíuno á situación da pandemia de coronavirus en España e á súa condición de persoa de risco aos seus case 83 anos.

Tres investigacións sobre as actividades de Xoán Carlos I

Os fiscais están aínda pendentes de confirmar se esa regularización supón descartar a posibilidade de delito fiscal, tendo en conta que se fixo despois de que o Ministerio Público notificase formalmente á defensa do rei Xoán Carlos estas dilixencias. O que se investiga son posibles delitos polo uso tarxetas bancarias con fondos opacos, procedentes de doazóns do empresario mexicano Allen Sanginés-Krause.

Esta liña de investigación sobre gastos realizados con efectivo e que non fora declarado a Facenda únese ás outras dúas xa abertas ao rei emérito, a primeira por posibles comisións procedentes do AVE á Meca e que previsiblemente será arquivada por non atoparse indicios que se poidan perseguir respecto do ex-xefe do Estado, que é aforado ante o Tribunal Supremo.

As terceiras dilixencias abertas respecto a Xoán Carlos I, reveladas pola propia fiscal xeral do Estado, Dolores Delgado, partiron dunha información procedente de "intelixencia financeira" e investigan se o ex-xefe do Estado ten 10 millóns nunha conta na illa de Jersei, un paraíso fiscal.

As investigacións arredor do rei Xoán Carlos -que non está formalmente investigado nin consta contra el ningunha denuncia- complicaron todo un ano en que a familia real tratou de facerse visible apoiando os afectados pola pandemia de coronavirus e o seu brutal impacto económico.

De feito, o 15 de marzo, só un día despois da declaración do estado de alarma, Filipe VI renunciou publicamente á herdanza de Xoán Carlos I "que persoalmente lle puidese corresponder" e retirou ao seu pai a asignación que tiña fixada con cargo aos orzamentos xerais do Estado.

Con todo, o cerco xudicial seguiu estreitándose e, ao fío deste, as presións para que deixase España, ou ben o Palacio da Zarzuela, ou para que se lle retirase o título de Rei. O ano finaliza con Xoán Carlos I como rei emérito, pero lonxe de España, e nos últimos días, diversos membros do Goberno, da parte socialista, mostráronse convencidos de que a mensaxe de Nadal do rei estará "á altura das circunstancias".

Posicionamentos políticos

A vicepresidenta primeira, Carmen Calvo, afirmaba o pasado venres que o rei Filipe é "absolutamente realista" e que está convencida de que en Noiteboa lanzará "a mensaxe que corresponde agora, de rigor e de tranquilidade".

"É absolutamente realista, sabe moi ben o que pensa en termos xerais a opinión pública deste país e o que demandan os cidadáns en relación á mellora e ao avance constante dos nosos valores democráticos", afirmaba, lembrando ademais que o rei xa tomou "decisións moi importantes na renovación da institución".

O Goberno referenda todos os discursos do rei, tamén este, pero Calvo deixou claro que o xefe do Estado falará "sen molestias".

Pola súa banda, o vicepresidente segundo e líder de Podemos, Pablo Iglesias, utilizou un acto de partido para prognosticar que esta Noiteboa moitas familias vanse preguntar se son monárquicas ou republicanas. De paso, no seu discurso, asociou a monarquía cun sistema económico que tiña na súa base estrutural a "corrupción" e estaba sustentado no "ladrillo" e o "turismo barato" e dixo que "ser republicano é defender un país laico, que valore máis a ciencia e a cultura".

Este martes, o deputado do seu grupo Gerardo Pisarello, membro da Mesa do Congreso, afirmou que o "mínimo" que pode facer o rei Filipe VI na mensaxe deste xoves é "condenar" as actividades irregularidades do seu pai e advertiu de que se opta por "calar" será un signo de "debilidade" dunha institución "á defensiva" que perdería "a súa razón de ser".

Pisarello lembrou como o propio Xoán Carlos I, no seu discurso de 2012, sostivo que as persoas con responsabilidades públicas debían ter unha actitude "exemplar" e que, cando responsables públicos estaban implicados en irregularidades, era "normal que a sociedade reaccionase".

O que se dá por seguro é que Filipe VI abordará na súa mensaxe televisada (21.00 horas) a crise social e económica causada pola pandemia e terá un recordo para os case 50.000 falecidos desde o inicio da emerxencia sanitaria, segundo as cifras do Ministerio de Sanidade.

A mensaxe poderase seguir pola web da Casa Real e as súas canles das redes sociais para facilitar a súa difusión en teléfonos móbiles, tabletas e outros dispositivos con Internet.

Como é habitual desde que Filipe VI iniciou o seu reinado, a televisión autonómica vasca ETB non vai emitir o discurso e a catalá TV3 farao pola súa canle informativa 3/24, do mesmo xeito que nos últimos anos.

A mensaxe do Nadal do rei é unha tradición que comezou en 1975, pouco despois do falecemento de Franco e de que Xoán Carlos I fose proclamado xefe de Estado.