O Tribunal Xeral da Unión Europea (TUE) avalou este mércores a decisión de 2013 da Comisión Europea que declarou ilegal o sistema español de bonificacións fiscais ('tax lease') para os investidores en estaleiros e obrigou a España a recuperar o diñeiro.

A xustiza europea ditaminou así nun novo capítulo dun asunto que se remonta a 2013, cando o entón comisario de Competencia, Joaquín Almunia, pediu ás autoridades españolas que recuperasen as axudas ilegais concedidas aos estaleiros entre 2007 e 2011 tras concluír que este réxime vulneraba as normas da UE en materia de axudas públicas.

O Ministerio de Facenda, que capitaneaba nese momento Cristóbal Montoro, calculou que as axudas que foran concedidas baixo este sistema fiscal e que debían ser recuperadas ascendían a 126 millóns de euros. Pero, a resolución coñecida este mércores aínda pode ser recorrida ante o Tribunal de Xustiza da UE, a instancia superior, nun prazo de dous meses e dez días a partir da notificación.

O sistema denunciado hai sete anos polo Executivo comunitario permitía financiar, mediante unha estrutura xurídica e financeira específica, a construción de buques marítimos polos estaleiros e a súa adquisición polas empresas navieiras cun desconto sobre o prezo do buque. Para iso, interviñan como intermediarios unha sociedade de 'leasing' e unha agrupación de interese económico (AIE).

O recurso exposto entón polo Goberno español e a sociedade Lico Leasing e Pequenos e Medianos Estaleiros Sociedade de Reconversión derivou nunha primeira sentenza do Tribunal Xeral, que en 2015 anulou a decisión de Bruxelas porque consideraba que non estaba "suficientemente motivada". Pero esta sentenza foi recorrida de novo pola Comisión Europea ante o Tribunal de Xustiza da UE, que en 2018 ordenou ao Tribunal Xeral revisar o caso ao considerar que estaba baseado nunha "aplicación errónea" da lexislación comunitaria sobre axudas de Estado.

Na sentenza deste mércores, o Tribunal Xeral desestimou os recursos presentados polos demandantes e avalou a decisión adoptada por Bruxelas en 2013 que declarou ilegais estas axudas fiscais e ordenou a España recuperalas dos seus beneficiarios.

En primeiro lugar, o tribunal de Luxemburgo sinalou que o réxime fiscal estaba baseado nun sistema de autorización previa con "criterios vagos" que requirían "unha interpretación que podía levar a cabo sen quedar suxeita a ningunha directriz". Desta forma, as autoridades tributarias españolas podían fixar a data de inicio da amortización "en función de circunstancias definidas en termos que lle conferían á Administración unha ampla marxe discrecional".

A presenza destes "aspectos discrecionais", continúa o Tribunal Xeral, permitía dar aos beneficiarios "un trato máis favorable que o deparado a outros suxeitos pasivos que se atopaban nunha situación fáctica e xurídica comparable". 

En segundo lugar, a sentenza subliña que unha redución de entre o 20% e o 30% do prezo dun buque, como contemplaba tamén o réxime de axudas, nun mercado aberto entre todos os Estados membros da UE "supuña unha ameaza de que se falsease a competencia".

O TUE tamén desestimou todos os motivos expostos polos demandantes con respecto á recuperación das axudas. En especial, considerou que a Comisión tivo "debidamente en conta" a esixencia de seguridade xurídica, e por iso limitou no tempo a recuperación das axudas (pediu todas as concedidas entre 2007 e 2011 aínda que o réxime se aplicaba desde 2002".

Por último, a sentenza establece que Bruxelas tamén acertou ao esixir a devolución das axudas só aos investidores e non ás empresas navieiras. Os primeiros, apunta o TUE, foron quen "tiveron o gozar efectivo da axuda" porque a normativa aplicable non os obrigaba a transferir a terceiros unha parte da mesma.